اُریگامی یک هنر سنتی و قدیمی است که امروزه کاربردهای زیادی پیدا کرده است. بهخاطر زیباییهای اُریگامی، این هنر در دهه 1990 کاربرد زیادی در معماری و طراحی خانهها، طراحی صنعتی و نورپردازی پیدا کرد. امروزه میتوان کاربردهای وسیعتر این هنر را در بسیاری جاها دید: از سایهبانهای جابجا شوندهی ورزشگاههای بزرگ، تا سطوح جمع و بازشوندهی صفحههای خورشیدی که در ماهوارهها و ایستگاههای فضایی برای جمع آوری انرژی خورشید بهکار میروند. بزرگی و گستردگی این وسایل، آنها را آسیب پذیر و جابجاییشان را دشوار میکند؛ اما به کمک فن کاغذ و تا، این رویهها را در بسته هایی کوچک جا داده و نگهداری میکنند تا تنها بههنگام نیاز باز شوند و مورد استفاده قرارگیرند.
نکتهی جالب اینجاست که این سالها اُریگامی توسط ریاضیدانان هم مورد استفاده قرار گرفته است. مثلا ریاضیدانی به نام رابرت لانگ
که به نوعی اُریگامی کار می کند و از این هنر برای طراحی تلسکوپ ،
کیسههوای اتومبیل و... استفاده نموده است. لانگ در ادامه فعالیتهایش در
این زمینه نرم افزاری به نام TREE MAKER طراحی کرده است که به کمک آن میتوان نقشهی مسطح طرحهای اُریگامی را تهیه کرد.
از دیگر افرادی که در این زمینه کار میکنند می توان از اریک دیمین، استاد
علوم کامپیوتر و هوش مصنوعی دانشگاه MIT نام برد که مسائل زیادی در
زمینهی هندسه و ریاضیاتِ اُریگامی مطرح کرده است. مقالاتی مانند "تاکردن
نقشه ها " ، "تا کردن پروتئین ها " و... که البته در این بحث نمیگنجند.
در ادامه با نمونههایی از کاربردهای اُریگامی بیشتر آشنا می شویم.
بسیاری از چندوجهیها را نمیتوان بدون
برش دادن کاغذ ساخت.
مکعب و هرم را میتوان بدون برش دادن کاغذ
و تنها با تاکردن آن ساخت.
اگر هر کاغذ تا شدهای را باز کنید، محلهای تا روی کاغذ، طرحهایی را بهوجود میآورد.
بیشتر ریاضیات اُریگامی، به همین طرحها مربوط میشود؛ شمارش تعداد خطوطِ
تا، راسها (محل برخورد خطوط تا)، نواحی بستهی میان خطوط، تعداد تاهای رو
به پایین و تعداد تاهای رو به بالا، اندازه و تعداد زوایا در هر راس و ...
کاری وقتگیر اما مهمی است. پس از شمارش، تازه نوبت به کشف روابط میان
اعداد بدست آمده میرسد. مثلا همیشه در هر راس، تعداد تاهای روبهپایین
دوتا بیشتر یا کمتر از تعداد تاهای روبهبالا است. این روابط بهما کمک
میکند تا تشخیص دهیم چه طرحهایی قابلیت تاشدن و تبدیل شدن به یک سازهی
کاغذی را دارند.
اما همیشه ریاضیات نیست که به کمک اُریگامی میآید. بشر از سالها پیش
میدانسته چگونه از اُریگامی برای پیشبرد ریاضیات کمک بگیرد. برای مثال،
در هندسهی معمولی که در دبیرستان خواندهاید، تنها کارها و رسمهایی مجاز
است که با کمک خطکش و پرگار انجام پذیر باشد. برای مثال میتوانید عمود
منصف یک خط، یا نیمساز یک زاویه را با کمک خطکش و پرگار رسم کنید. اما
اگر کمی بیشتر هندسه بخوانید میبینید که تثلیث یک زاویه، یعنی تقسیم آن
به سه قسمت مساوی، با کمک خطکش و پرگار ناممکن است؛ اما همینکار را با
چندبار تاکردن کاغذ بهراحتی میتوان انجام داد.